Ο Γκρέκο στην Ιταλία και η Ιταλική τέχνη

Όταν ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος εγκαταλείπει τον βενετοκρατούμενο Χάνδακα της Κρήτης, την γενέθλια πόλη του, πιθανότατα το 1567, για να μεταβεί στη Βενετία είναι ήδη ώριμος στην ηλικία -εικοσιέξι ετών- και αναγνωρισμένος ζωγράφος της βυζαντινής παράδοσης.

Η δεκάχρονη διαμονή του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (1567-1577) στην Ιταλία δεν λειτούργησε μονάχα σαν «σχολείο» μεταμόρφωσης ενός βυζαντινού μαΐστορα σ’ ένα δυτικό ζωγράφο στο επίπεδο των μορφών, αλλά κυρίως των ιδεών. Η εξοικείωση του Κρητικού καλλιτέχνη με τη θεωρία της τέχνης της Αναγέννησης επιβεβαιώνεται τόσο από τους τίτλους της βιβλιοθήκης που κατέλιπε όταν πέθανε στο Τολέδο το 1614 όσο και από τα πλούσια σχόλια που συνοδεύουν τρεις από τους σωζόμενους τόμους της.

Η θαρραλέα υπεράσπιση της αυτονομίας του δημιουργού, η «εικόνα» του καλλιτέχνη-πνευματικού ανθρώπου που καλλιεργεί αποκαλύπτουν πόσο είχε διαποτιστεί από τις ιδέες της ιταλικής Αναγέννησης.

Η έκθεση «Ο Γκρέκο στην Ιταλία και η Ιταλική Τέχνη» που συνοργανώθηκε από την Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου και το «Κέντρο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος» του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Τ.Ε.), όπως και το ομώνυμο συνέδριο που την συνόδευσε στο Ρέθυμνο, έδωσαν την ευκαιρία στο κοινό και στους ειδικούς να επανεξετάσουν την καθοριστική δεκαετία της θητείας και μαθητείας του Γκρέκο στην Ιταλία.

Εμπνευστής, οργανωτής και επιστημονικός υπεύθυνος και των δυο εκδηλώσεων ήταν ο Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Νίκος Χατζηνικολάου. Στην έκθεση παρουσιάστηκαν σημαντικά έργα της ιταλικής περιόδου του Γκρέκο πλάι σε έργα των ζωγράφων που τον επηρέασαν, τα οποία προέρχονταν από μουσεία και συλλογές της Ελλάδας, της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Επιστημονική επιμέλεια

Νίκος Χατζηνικολάου 
Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης

Μουσειολογική επιμέλεια
Αγγέλα Ταμβάκη, Έφη Αγαθονίκου 
Επιμελήτριες της ΕΠΜΑΣ

Χορηγός: Ιονική Τράπεζα