Χαρτογραφία του χώρου και του χρόνου … στο φως της ιστορίας και της θρησκείας

Στην Κουμαντάρειο Πινακοθήκη Σπάρτης – Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης, στο πλαίσιο των εργασιών του 11ου Πολυθεματικού Ιατρικού Συνεδρίου που διοργανώνει ο Ιατρικός Σύλλογος Λακωνίας υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, εγκαινιάζεται έκθεση με παλαιούς χάρτες του ευρύτερου ελλαδικού χώρου από τη συλλογή του καθηγητή Παναγιώτη Ν. Σουκάκου, στις 29 Νοεμβρίου 2013, στις 8.30 μ.μ.

Η συλλογή περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά δείγματα της ευρωπαϊκής χαρτογραφίας από τον 15ο μέχρι τον 19ο αιώνα. Περίτεχνοι και ιδιόμορφοι χάρτες αποτυπώνουν την αρχαία και σύγχρονη γεωγραφία και ξεδιπλώνουν μια χαρτογραφική περιήγηση στην πορεία του Ελληνισμού δια μέσου των αιώνων, αναδεικνύοντας τις αέναες διασταυρώσεις του με τους λαούς της Εγγύς Ανατολής και τον πρωτεύοντα ρόλο της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου στην ανάπτυξη του πολιτισμού της Δυτικής Ευρώπης.

Η πνευματική αφύπνιση της Αναγέννησης, που έφερε στο προσκήνιο τις πολιτισμικές κατακτήσεις της αρχαιότητας και πρόβαλε τη σημασία της καθολικής γνώσης, τα εξερευνητικά ταξίδια του 15ου αιώνα, οι ανακαλύψεις των οποίων άλλαξαν τον χάρτη του γνωστού τότε κόσμου, οδήγησαν σε άνθηση τη χαρτογραφία και καθιέρωσαν τη γεωγραφία ως απαραίτητο στοιχείο της εκπαίδευσης στον δυτικό κόσμο. Στη συνέχεια, η ανάπτυξη των επιστημών και η θρησκευτική μεταρρύθμιση του 16ου αιώνα ανέδειξαν τη χαρτογραφία σε βασικό μέσο κατανόησης και τεκμηρίωσης της αρχαίας και της θρησκευτικής ιστορίας.

Η έκθεση περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες:

Προμετωπίδες και σελίδες τίτλου από μνημειώδεις χαρτογραφικές εκδόσεις-σταθμούς στην ιστορία της χαρτογραφίας. Πρόκειται για εντυπωσιακές αλληγορικές συνθέσεις που διακοσμούσαν τη δεύτερη και την τρίτη σελίδα κάθε άτλαντα και προσκαλούσαν τον αναγνώστη σε γοητευτικές περιπλανήσεις.

Χαρτογραφία του χερσαίου και νησιωτικού χώρου της Ανατολικής Μεσογείου που περιλαμβάνει χάρτες, οι οποίοι αποτυπώνουν γεωγραφικά διαμερίσματα του ελλαδικού χώρου και κατόψεις των κυριότερων πόλεων, τα μεγαλύτερα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, τα παράλια της Μικράς Ασίας, την περιοχή της Κωνσταντινούπολης και τα Στενά των Δαρδανελλίων.

Ιστορική χαρτογραφία που χαρτογραφεί περιοχές οι οποίες συνδέονται με διάφορα μυθολογικά και ιστορικά γεγονότα. Πηγές της, η ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία (Αργοναυτική εκστρατεία, Ιλιάδα, Οδύσσεια, Αινειάδα), η αρχαία ελληνική ιστορία (Περσικοί πόλεμοι, Πελοποννησιακός πόλεμος, Κύρου Ανάβασις, Εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου), η ρωμαϊκή και βυζαντινή ιστορία και γεγονότα της νεότερης ιστορίας.

Θρησκευτική και εκκλησιαστική χαρτογραφία, η οποία αφορά στη γεωγραφία της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, με επίκεντρο τους Αγίους Τόπους. Αποτυπώνονται περιοχές που συνδέονται με τις περιπλανήσεις του έθνους του Ισραήλ, όπου έζησε και δίδαξε ο Ιησούς, περιόδευσαν οι Απόστολοι και πραγματοποιήθηκαν Εκκλησιαστικές Σύνοδοι ή περιλαμβάνονταν στις επικράτειες δικαιοδοσίας των πέντε Πατριαρχείων.

Τέλος μια ιδιαίτερη ενότητα αποτελούν οι σατιρικοί χάρτες, οι οποίοι χρησιμοποιούν το γεωγραφικό ανάγλυφο για να καταδείξουν συνοπτικά, όσο και ευανάγνωστα, το πολιτικό παρασκήνιο και να ασκήσουν κριτική μέσω της σάτιρας.