Από τις Συλλογές του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη

Η παρουσίαση της έκθεσης “Από τις Συλλογές του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη” είναι καρπός συνεργασίας, που διήρκεσε σχεδόν δύο χρόνια, μεταξύ δύο φορέων που τη συνδιοργανώνουν – του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη και της Εθνικής Πινακοθήκης, που τη φιλοξενεί.

Οι καλλιτεχνικές συλλογές του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη, που για πρώτη φορά στην ιστορία τους παρουσιάζονται μαζί, αποτελούν μια σημαντική πτυχή στη δυναμική παρουσία του Ιδρύματος στον τομέα του πολιτισμού και προσφέρουν μια μοναδική αισθητική και εκπαιδευτική εμπειρία.

Η έκθεση περιλαμβάνει 270 έργα και διαρθρώνεται, νοηματικά και αρχιτεκτονικά, σε τρεις ενότητες, που αντιστοιχούν στις τρεις συλλογές έργων τέχνης του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη: τη Συλλογή του Παρισιού με έργα δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής (17ος-20ός αιώνας), τη Συλλογή Έργων Ελλήνων Καλλιτεχνών (19ος-20ός αιώνας) και, τέλος, τη Συλλογή Έργων Κυπρίων Καλλιτεχνών (20ός αιώνας).

Eπιμέλεια έκθεσης
Εβίτα Αράπογλου
Επιμελήτρια Συλλογής Έργων Ελλήνων Καλλιτεχνών του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη

Μαρία Κατσανάκη
Επιμελήτρια της ΕΠΜΑΣ

Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη και με χορηγό μεταφοράς την Aegean Airlines.

Από τη Συλλογή του Παρισιού

Η Συλλογή του Παρισιού, η ιδιωτική συλλογή του Αναστασίου Γ. Λεβέντη, συγκροτήθηκε σταδιακά από τη δεκαετία του 1950 έως τις αρχές του 1970 και στεγάστηκε στην κατοικία του συλλέκτη στο Παρίσι για περισσότερο από μισό αιώνα. Περιλαμβάνει σημαντικά έργα Παλαιών Δασκάλων και εξαιρετικές ιμπρεσιονιστικές και μεταϊμπρεσιονιστικές δημιουργίες. Τα πολύτιμα έργα ζωγραφικής, οι υδατογραφίες και τα σχέδια της Συλλογής προσφέρουν μια μοναδική εικόνα από τις κορυφαίες στιγμές της δυτικοευρωπαϊκής τέχνης, ενώ παράλληλα υπογραμμίζουν την εκλεκτική άποψη και την αγάπη του συλλέκτη για πολλές καλλιτεχνικές σχολές και τεχνοτροπίες από τον 17ο έως τον 20ό αιώνα.

Η έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη φιλοξενεί 67 ελαιογραφίες, σχέδια και υδατογραφίες από τη Συλλογή του Παρισιού: νεκρές φύσεις του 17ου αιώνα με απόλυτη προσήλωση στη λεπτομέρεια, ανάλαφρες ροκοκό σκηνές, βενετσιάνικες τοπιογραφίες του 18ου αιώνα, έργα προδρόμων και μεγάλων δασκάλων του ιμπρεσιονισμού, καθώς και ζωηρόχρωμους πίνακες εκπροσώπων του πουαντιγισμού και του φωβισμού. Δημιουργίες καλλιτεχνών του διαμετρήματος των Juan de Arellano, François Boucher, Canaletto, Jean-Baptiste-Camille Corot, Pierre-Auguste Renoir, Claude Monet, Alfred Sisley, Camille Pissarro, Paul Signac, Marc Chagall και άλλων συνθέτουν ένα πανόραμα της δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής έκφρασης.

Η έκθεση αποτελεί την πρώτη μεγάλη παρουσίαση αυτού του ξεχωριστού συνόλου έργων στο ευρύ κοινό. Η αξιόλογη αυτή Συλλογή, που παρέμενε αθέατη και αδημοσίευτη στο μεγαλύτερο μέρος της έως σήμερα, αποδίδεται πλέον στον κόσμο της τέχνης. Παράλληλα, ως αντικείμενο μελέτης από διακεκριμένους ιστορικούς της τέχνης εμπλουτίζει ήδη τη διεθνή βιβλιογραφία.

Από τη Συλλογή Έργων Ελλήνων Καλλιτεχνών

Το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη διαθέτει μία πολύ σημαντική Συλλογή Έργων Ελλήνων Καλλιτεχνών του 19ου και του 20ού αιώνα. Αρχικός πυρήνας της υπήρξαν τα έργα τέχνης –ελαιογραφίες, υδατογραφίες, σχέδια και χαρακτικά– που αγόρασε ο Αναστάσιος Γ. Λεβέντης από τον Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα το 1973. Το 1989 κυκλοφόρησε ο πρώτος κατάλογος της Συλλογής με 181 έργα. Σήμερα, ύστερα από τις αγορές που πραγματοποιήθηκαν κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η Συλλογή αριθμεί περισσότερα από 270 έργα, που καλύπτουν την περίοδο από τα μετεπαναστατικά χρόνια έως περίπου το 1970. Τμήματα της Συλλογής έχουν εκτεθεί στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στη Λευκωσία, στο Λονδίνο και στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στην Κέρκυρα. Παράλληλα, έργα της έχουν φιλοξενηθεί σε εκθέσεις σε μουσεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχουν συμπεριληφθεί σε πολλές μελέτες της νεοελληνικής τέχνης.

Στην έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης παρουσιάζονται 176 έργα 90 καλλιτεχνών, που αντιπροσωπεύουν διάφορες χρονικές περιόδους, καλλιτεχνικές τάσεις και μορφοπλαστικές προσεγγίσεις στην ιστορία της νεοελληνικής ζωγραφικής: εξαιρετικά δείγματα ζωγραφικής των δημιουργών που διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία της ελληνικής τέχνης του 19ου αιώνα, έργα των ζωγράφων της Σχολής του Μονάχου, νεωτερικές συνθέσεις του Περικλή Πανταζή, δημιουργίες καλλιτεχνών που εικονογραφούν το πέρασμα προς τον νέο αιώνα και τα διδάγματα του μοντερνισμού, που συμπαρατίθενται με ακαδημαϊκές διατυπώσεις, έως τις κατακτήσεις της Γενιάς του Τριάντα και τη μεταπολεμική ζωγραφική, με τα ονόματα των μεγάλων δασκάλων του 20ού αιώνα, Παρθένη, Μαλέα, Παπαλουκά, και τους νεότερους Τσαρούχη, Γκίκα, Μόραλη.

Από τη Συλλογή Έργων Κυπρίων Καλλιτεχνών

Τα έργα των οκτώ καλλιτεχνών που παρουσιάζονται στην έκθεση αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της τέχνης των σημαντικότερων εκπροσώπων από την πρώτη και τη δεύτερη γενιά Κυπρίων ζωγράφων. Πρόκειται για τους Ιωάννη Κισσονέργη, Αδαμάντιο Διαμαντή, Γεώργιο Πολυβίου Γεωργίου, Βίκτωρα Ιωαννίδη, Τηλέμαχο Κάνθο, Χριστόφορο Σάββα, Μιχάλη Μιχαηλίδη και Λευτέρη Οικονόμου.
Οι καλλιτέχνες αυτοί προσέγγισαν και ερμήνευσαν τα θέματά τους με τον δικό τους ιδιαίτερο, ιδιοσυγκρασιακό τρόπο και όλοι, με εξαίρεση τον Σάββα, εκφράστηκαν με ευανάγνωστο παραστατικό εικαστικό λόγο. Το κοινό γνώρισμά τους είναι ότι εστίασαν τη θεματογραφία τους στη βιωματική τους σχέση με τη φύση και τον άνθρωπο της Κύπρου, δίνοντας ο κάθε ένας τις δικές του διαφορετικές αφηγήσεις. Η τέχνη τους αποτέλεσε περισσότερο μια πράξη αυτογνωσίας, μια προσπάθεια διείσδυσης και απόδοσης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού και ανθρώπινου περιβάλλοντος της πατρίδας τους.
Εμβληματική μορφή της εποχής μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960 θεωρείται ο Χριστόφορος Σάββα, ο καλλιτέχνης-κρίκος στη μεταβατική αυτή περίοδο, ο οποίος διαλέχθηκε με τους προκατόχους του και προχώρησε την κυπριακή τέχνη προς καινούρια λεξιλόγια.