Νησιώτικο υπέρθυρο (Φεγγίτης)

Η άνθηση που είχε γνωρίσει η γλυπτική στην αρχαία Ελλάδα υποβαθμίστηκε με την επικράτηση του Χριστιανισμού και η γλυπτική σταδιακά περιορίστηκε σε ένα δευτερεύοντα, διακοσμητικό ρόλο. Στα μεταβυζαντινά χρόνια, και ως τις αρχές του 19ου αιώνα, επιβίωσε στη λαϊκή τέχνη, σε ξυλόγλυπτα, μεταλλόγλυφα και λιθανάγλυφα.

Οι φεγγίτες είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία λιθανάγλυφων και συναντώνται ιδιαίτερα στις Κυκλάδες. Σε σχήμα διάτρητης ανάγλυφης αψίδας, τοποθετούνται στα υπέρθυρα ή στα παράθυρα καλύπτοντας τα ανακουφιστικά τρίγωνα και έχουν πολλαπλή λειτουργία: πρακτική, γιατί επιτρέπουν στο φως να εισχωρήσει στο εσωτερικό• αισθητική, γιατί κοσμούνται με διάφορες παραστάσεις• και, ακόμη, μαγική, γιατί οι διακοσμητικές παραστάσεις έχουν συχνά φυλακτικό ή αποτροπαϊκό χαρακτήρα.

Τα θέματα που κοσμούν τους φεγγίτες περιλαμβάνουν θρησκευτικές και κοσμικές μορφές, ζώα και φυτικά θέματα, γεωμετρικά σχήματα, κτίσματα και καράβια. Η τεχνοτροπία τους συνδυάζει στοιχεία από τη Δύση, την Ανατολή και τη λαϊκή παράδοση.